Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

provided it be as it is

  • 1 farratus

    provided with grain.

    Latin-English dictionary of medieval > farratus

  • 2 modo

    mŏdŏ (scanned mŏdō, Plaut. Ps. 2, 3, 23; Lucr. 2, 11, 35; Cic. poët. N. D. 2, 42, 107; v. Corss. Ausspr. 2, p. 480; Lachm. ad Lucr. 2, p. 140), adv. [orig. abl. of modus, q. v.].
    I.
    Qs., by measure, expressing, like tantum, a restriction of the idea, only, merely, but.
    A.
    In gen.
    1.
    Affirmatively: ter sub armis malim vitam cernere, Quam semel modo parere, even once, Enn. ap. Varr. L. L. 6, § 81 Müll. (Trag. v. 298 Vahl.):

    semel modo,

    only once, Plaut. Poen. 1, 3, 30:

    uni modo gessi morem,

    id. Most. 1, 3, 43:

    hoc autem si ita sit, ut unum modo sensibus falsum videatur, etc.,

    Cic. Ac. 2, 32, 101; cf.:

    quorum genera plura sunt: hi unum modo quale sit suspicantur,

    id. Or. 9, 28:

    nec audiendi quidam, qui tres modo primas esse partes volunt,

    Quint. 3, 3, 4:

    paulum modo,

    Cic. Fam. 1, 5, b, 2; Varr. ap. Gell. 13, 15:

    perpauxillum modo,

    Plaut. Capt. 1, 2, 74; cf.:

    manus erat nulla, quae parvam modo causam timoris afferret,

    Caes. B. G. 6, 35, 3:

    quae pacisci modo scis, sed quod pacta es, non scis solvere,

    Plaut. Ps. 1, 2, 88:

    ad ornandam modo, non augendam orationem assumuntur,

    Quint. 8, 6, 39; cf. Cic. Inv. 2, 23, 69:

    solere modo non etiam oportere,

    id. Off. 3, 4, 18:

    doctrina ac litterae secundis rebus delectationem modo habere videbantur, nunc vero etiam salutem,

    id. Fam. 6, 12, 5:

    circi modo spectaculum fuerat,

    Liv. 7, 2: modo facito ut illam serves, only see that, etc., Ter. Ad. 5, 3, 59:

    modo fac, ne quid aliud cures, etc.,

    Cic. Fam. 16, 11, 1:

    aetatem velim servire, Libanum ut conveniam modo,

    if I can only, Plaut. As. 2, 2, 8:

    modo ut tacere possis,

    Ter. Phorm. 1, 2, 9; cf.:

    concede, ut impune emerit, modo ut bonā ratione emerit,

    if but. provided that, Cic. Verr. 2, 4, 5, § 10:

    modo ut haec nobis loca tenere liceat,

    id. Fam. 14, 14, 1.— For the expressions dummodo, solummodo, and tantummodo, v. dum, solum, and tantum.—
    2.
    Negatively: non modo... sed (verum) etiam (et, or simply sed), not only... but also:

    ut non modo secunda sperare debeas, sed etiam adversa fortissimo animo ferre,

    Cic. Fam. 6, 13, 5:

    non modo agendo, verum etiam cogitando,

    id. Cael. 19, 45:

    illum non modo favisse, sed et, etc.,

    id. Att. 11, 9, 2:

    non modo falsum id esse, sed hoc verissimum,

    id. Rep. 2, 44, 71.— As to these expressions, and also respecting the omission of a second non in the latter clause, v. under sed and non.—
    B.
    In partic., in restrictive clauses, for ullo or aliquo modo, in any way or degree, at all, only, even:

    servus est nemo, qui modo tolerabili conditione sit servitutis, qui, etc.,

    who is in any tolerable condition, Cic. Cat. 4, 8, 16; cf.:

    quamquam quis ignorat, qui modo umquam mediocriter res istas scire curavit, quin, etc.,

    id. Fl. 27, 64; and:

    quis est omnium, qui modo cum Musis habeat aliquod commercium, qui? etc.,

    id. Tusc. 5, 23, 66:

    nemo aliter philosophus sensit, in quo modo esset auctoritas,

    id. Div. 1, 39, 86; cf.: servitus, honorifica modo, Brut. ap. Cic. ad Brut. 1, 17, 4:

    tum quam plurimis modo dignis, se utilem praebent,

    be they but worthy, Cic. Off. 1, 26, 92:

    bonis viris... faciendum est, modo pro facultatibus,

    id. ib. 2, 17, 58:

    decerne, modo recte,

    id. Rosc. Am. 48, 138:

    itaque veniam, quo vocas, modo adjutore te,

    id. Att. 16, 13, a, 1:

    atque utinam posset aliquā ratione hoc crimen quamvis falsa, modo humana atque usitata defendere,

    if only, id. Verr. 2, 3, 97, § 224.—
    b.
    Si modo, if only (freq.):

    tu si modo es Romae: vix enim puto, sin es, hoc vehementer animadvertas velim,

    Cic. Att. 5, 8, 2:

    tute scis (si modo meministi) me tibi tum dixisse, etc.,

    id. ib. 12, 18, 2:

    fortasse vici, si modo permansero,

    id. ib. 12, 44, 3.— Poet. with subj.:

    si modo sola queant saxa tenere fidem,

    Prop. 1, 18, 4.—
    c.
    Poet. and in jurid. Latin, modo si, for dummodo, if only, provided that:

    persequar inferius, modo si licet ordine ferri,

    Ov. Tr. 2, 263:

    modo si ejus nomine opus fiat,

    Dig. 39, 1, 18; 26, 2, 28; 19, 2, 19, § 10.—
    d.
    As a conjunction with subj., for dummodo, if only, provided that (freq. and class.):

    quos valetudo modo bona sit, tenuitas ipsa delectat,

    Cic. Brut. 16, 64; id. Or. 9, 28:

    manent ingenia senibus, modo permaneat studium et industria,

    id. Sen. 7, 22; Quint. 10, 1, 131:

    modo Juppiter adsit, Tertia lux classem Cretaeis sistet in oris,

    Verg. A. 3, 116.—So, modo ne for dummodo ne, if only not, provided that not:

    quae de Sicinio audīsti, ea mihi probantur: modo ne illa exceptio in aliquem incurrat bene de nobis meritum,

    Cic. Att. 5, 4, 3:

    si quis est paulo ad voluptates propensior, modo ne sit ex pecudum genere, etc.,

    id. Off. 1, 30, 105; id. Ac. 2, 43, 132.—
    2.
    Modo non, like the Gr. monon ouchi, all but, almost, nearly, = propemodum (ante- and post-class.):

    modo non montes auri pollicens,

    Ter. Phorm. 1, 2, 17 Don.:

    favet Fabi gloriae, quae modo non suā contumeliā splendeat,

    Liv. 10, 24, 11:

    pictor equum venientem, modo non vivum, comprehenderat,

    Val. Max. 8, 11, ext. 7:

    modo non reclamante publico vigore,

    Amm. 14, 7, 1; 16, 12, 16; 21, 14, 1; 22, 6, 2 al.—
    3.
    In colloq. lang. with imperatives, just, now, only:

    sequere hac modo,

    Plaut. Men. 4, 1, 4:

    sedete hic modo,

    id. Rud. 3, 3, 29:

    propera modo,

    id. Men. 1, 4, 32:

    vide modo,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 46:

    ignem scrutare modo, inquam,

    Hor. S. 2, 3, 276.—Indignantly:

    quin tu i modo,

    begone now, Plaut. Trin. 2, 4, 182; so,

    i modo,

    id. Stich. 3, 2, 23:

    tace modo,

    be still now, id. As. 5, 2, 19.—With tu or vos ( poet. and post-class.):

    tu modo, dum licet, hunc fructum ne desere vitae,

    Prop. 2, 15, 49; Verg. G. 3, 73:

    tu modo posce deos veniam,

    id. A. 4, 50:

    vos modo, inquit, parcite,

    Phaedr. 2, 8, 8; Curt. 9, 6, 24; 9, 2, 25.
    II.
    With specifications of time, like Gr. arti (reaching to the full measure of the time, fully).
    A.
    In gen.
    1.
    Of the pressent time, just now, just (ante-class. and poet.):

    quid? ego modo huic frater factus, dum intro eo atque exeo?

    just now? Plaut. Ep. 5, 1, 43:

    modo dolores, meatu, occipiunt,

    Ter. Ad. 3, 1, 2 (evidenter hic modo temporis praesentis adverbium est, Don.):

    advenis modo,

    id. Hec. 3, 5, 8 Don.:

    devoravi nomen imprudens modo,

    Plaut. Trin. 4, 2, 63:

    jam modo nunc possum contentus vivere parvo,

    Tib. 1, 1, 25; cf.:

    peccare fuisset Ante satis, penitus modo nunc genus omne perosos Femineum,

    Verg. A. 9, 141.—
    2.
    Of time just passed, just now, but this moment, a little while ago, lately (class.):

    nuper homines nobiles hujusmodi, judices, et quid dico nuper? immo vero modo ac plane paulo ante vidimus, qui, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 3, § 7: Al. Ita uti dudum dixeras? Am. Dudum? quam dudum istuc factum est? Al. Temptas:

    jam dudum, pridem, modo,

    Plaut. Am. 2, 2, 60: Ph. Quando? Do. Hodie. Ph. Quamdudum? Do. Modo, Ter. Eun. 4, 4, 30:

    sum illi villae amicior modo factus,

    Cic. Leg. 2, 2, 4:

    quaeras putemne talem esse deorum naturam, qualis modo a te sit exposita,

    id. N. D. 1, 21, 57:

    declaravit id modo temeritas C. Caesaris,

    id. Off. 1, 8, 26:

    modo hoc malum in rem publicam invasit,

    id. ib. 2, 21, 75:

    si hodie bella sint, quale Gallicum modo (i. e. twenty-two years earlier),

    Liv. 6, 40, 17; cf. id. 22, 14, 13; Cic. Div. 1, 44, 99.—Opp. to nunc: qui nunc primum te advenisse dicas, [p. 1156] modo qui hinc abieris, Plaut. Am. 2, 2, 63:

    in quā urbe modo gratiā, auctoritate, gloriā floruimus, in eā nunc iis quidem omnibus caremus,

    Cic. Fam. 4, 13, 2; id. Mur. 40, 86; 41, 88; Prop. 1, 18, 7.—With tunc, Tac. A. 2, 75.—
    3.
    Of time just to come, immediately, directly, in a moment (rare, and perh. not in Cic.):

    domum modo ibo,

    Ter. And. 3, 4, 15; Liv. 26, 15:

    Artabanus tardari metu, modo cupidine vindictae inardescere,

    Tac. A. 6, 32; 4, 50.—
    B.
    In partic.
    1.
    Modo... modo, now... now, at one moment... at another, sometimes... sometimes (class.):

    modo ait, modo negat,

    sometimes he says Yes, and sometimes No, Ter. Eun. 4, 4, 46:

    Cotta meus modo hoc, modo illud,

    Cic. N. D. 1, 18, 47; id. Div. 2, 44, 93:

    modo his, modo illis ex partibus,

    id. N. D. 2, 19, 49:

    o Academiam volaticam et sui similem, modo huc, modo illuc!

    id. Att. 13, 25, 3:

    citus modo, modo tardus incessus,

    Sall. C. 15, 5:

    laetos modo, modo pavidos animadverteres,

    id. J. 60, 4:

    nebulonem modo, modo nugatorem appellat,

    Liv. 38, 56.—Instead of modo... modo, we sometimes find:

    nunc... modo: nunc quereretur eundem accusatorem ac judicem esse, modo vitam sibi eripi, etc.,

    Liv. 8, 32, 9.—Again, instead of the second modo (esp. in poets and in post-Aug. prose writers), we find:

    nunc aliquando, interdum, nonnumquam, saepe, rursus.—So, modo... nunc,

    Ov. M. 13, 922; id. F. 4, 643; id. Tr. 1, 2, 27:

    modo ut reciperet imperium, nunc ut legatione fungeretur,

    Tac. H. 2, 51:

    modo... aliquando,

    id. A. 1, 81; 6, 35; 11, 34; 16, 10; id. H. 2, 74:

    modo... interdum,

    Sall. J. 42, 1; 55, 9; 62, 9 Kritz.; 74, 1; Hor. S. 1, 9, 9 et saep.:

    modo... nonnumquam,

    Suet. Tib. 66; id. Claud. 15; id. Calig. 52:

    modo... saepe,

    Hor. S. 1, 10, 11:

    modo... modo... saepe,

    Sall. J. 45, 2; Tac. H. 4, 84:

    modo... rursus,

    Prop. 1, 3, 41.—
    2.
    Modo... tum (deinde, postea, etc.), at first... then, at one time... at another:

    sol modo accedens, tum autem recedens,

    Cic. N. D. 2, 40, 102:

    (Xenophon) facit Socratem disputantem... et modo unum, tum autem plures deos,

    id. ib. 1, 12, 31:

    et modo mundum, tum mentem divinam esse putat,

    id. ib. 1, 13, 34; cf.:

    modo (Theophrastus) menti divinum tribuit principatum, modo caelo, tum autem signis sideribusque caelestibus,

    id. ib. 1, 13, 35:

    et forte in eo loco grandis ilex coaluerat inter saxa paulum modo prona, deinde flexa, etc.,

    Sall. J. 93, 4:

    modo... paulo post,

    Val. Max. 7, 4, 5:

    modo... modo... postremum,

    Tac. H. 4, 46:

    quid agerent, modo timentes, vicissim contemnentes religiones,

    Cic. Leg. 2, 17, 43.

    Lewis & Short latin dictionary > modo

  • 3 dum

        dum conj.    [1 dum], while, whilst, at the time that, during the time in which, where: dum conantur, annus est, T.: dum de his disputo iudiciis: dum ea conquiruntur, ad Rhenum contenderunt, Cs.: Haec canebam, Caesar dum Fulminat, V.: haec dum geruntur: dum ea parant, L.: dum tempus teritur, repente, etc., L.: dum Appium orno, subito, etc.: ne bellum differretur, dum aeger conlega erat, L.: dum is in aliis rebus erat occupatus: qui, dum ascendere conatus est, vēnit in periculum: dum oculos hostium certamen averterat, capitur murus, L.: dum ad se omnia trahant, nihil relictum esse, L.: ut, dum sine periculo liceret, excederet, Cs.: dum intentus in eum se rex totus averteret, etc., L.: Illa, dum te fugeret, non vidit, V.—Of a period of time, while, all the time that, as long as: vixit, dum vixit, bene, T.: dum ego in Siciliā sum, nulla statua deiecta est: haec civitas dum erit laetabitur: causas innecte morandi, Dum desaevit hiemps, V.: dum longius aberant Galli, posteaquam, etc., Cs.: dum auxilia sperastis, postquam, etc., L.: se duces, usque dum per me licuerit, retinuisse.—Of immediate succession, to the time when, all the time till, until: ut me maneat, dum argentum aufero, T.: Tityre, dum redeo, pasce capellas, V.: mansit usque ad eum finem, dum iudices reiecti sunt: non exspectandum sibi, dum pervenirent, Cs.: Multa passus, dum conderet urbem, V.: differant in tempus aliud, dum defervescat ira.—In restrictive clauses, as long as, if so be that, provided that, if only: dum res maneant, verba fingant: oderint, dum metuant: laborem pati, dum poenas caperent, S.—With modo (often written dummodo): mea nil re fert, dum patiar modo, T.: feram libenter, dum modo vobis salus pariatur: quālibet, dum modo tolerabili, condicione transigere.—With tamen: firmissimum quodque sit primum, dum illud tamen teneatur, etc.—With ne, so long as not, provided that not, if only not: dum arator ne plus decumā det: peccate, dum ego ne imiter tribunos, L.
    * * *
    while, as long as, until; provided that

    Latin-English dictionary > dum

  • 4 locuplēs

        locuplēs ētis (abl. -plētī or -plēte; plur gen. -plētium and -plētum), adj. with comp. and sup.    [locus+PLE-], rich in lands, substantial, opulent: pecuniosi et locupletes.— Rich, wealthy, opulent: egebat? immo locuples erat: aquila, i. e. the lucrative post of centurion, Iu.: locupletem optare podagram, the rich man's, Iu.: praedā locuples, S.: frugibus annus, H.: urbs locupletissima.—As subst: agros locupletium plebi colendos dedit, the rich: proscriptiones locupletium, S.: locuples quae nupsit avaro, Iu.—Fig., well stored, provided, richly supplied, rich: domus: oratione: Latina lingua locupletior quam Graeca.— Responsible, trustworthy, trusty, safe, sure: reus, that can fulfill his engagement, L.: locupletissimi auctores: tabellarius.
    * * *
    locupletis (gen.), locupletior -or -us, locupletissimus -a -um ADJ
    substantial, opulent, wealthy; rich in lands; rich, richly provided; trusty

    Latin-English dictionary > locuplēs

  • 5 modo

        modo (modō, C. poët.), adv. (sometimes passing into a conj.)    [abl. of modus].    I. In gen., by a measure, with a limit ; hence, only, merely, solely, simply, but, no more than: unum modo: oppido modo potiti, the bare town, S.: parvam modo causam timoris adferre, Cs.: delectationem modo habere, nunc vero etiam salutem: circi modo spectaculum fuerat, L.: modo ut haec nobis loca tenere liceat; see also dum, solum, tantum.—In urgent commands or wishes, only: modo facito ut illam serves, only be sure to, T.: modo fac, ne quid aliud cures: tu modo... impende laborem, V.: vos modo animos mihi adhibete, Cu.—In the phrase, modo non, only not, almost: modo non montīs auri pollicens, T.—In the phrase, non modo, much less: quos clientīs nemo habere velit, non modo illorum cliens esse.—Usu. followed by sed or verum, not only... but: non modo ceteri, sed tu ipse: ne non modo intrare, verum aspicere possim: non modo non credibiliter, sed ne suspi<*> ciose quidem: non modo honeste, verum etiam communi luce.—But non modo usu. stands for non modo non, before ne... quidem, when both clauses have the same predicate: non modo proditori, sed ne perfugae quidem locus fuit: ut id non modo neglegentiae meae, sed ne occupation<*> quidem tribuas.—    II. In conditions, with ut and subj, if but, provided only, on condition that: scies Modo ut tacere possis, T.: concede, ut impune emerit, modo ut bonā ratione emerit.—As conj, if only, provided that, on condition that: manent ingenia senibus, modo permaneat industria: ea mihi probantur, modo ne illa exceptio incurrat, etc.—Elliptic, but, but yet, if only, however: decerne, modo recte: bonis viris faciendum est modo pro facultatibus: veniam quo vocas, modo adiutore te.—With relatives, in any degree, at all, only, merely, even: servus, qui modo tolerabili condicione sit servitutis: philosophus, in quo modo esset auctoritas: primi, quā modo praeirent duces, tamen signa sequebantur, wherever, L.—With si, if only, if but: tu si modo es Romae: scis, si modo meministi, etc.: Persequar inferius, modo si licet ordine ferre, O.—    III. Of time, just now, just: La. advenis modo? Pa. admodum, T.: modo nunc, V.: modo iam, Tb.— Just now, but this moment, a little while ago, lately, recently: quid dico nuper?: immo vero modo ac plane paulo ante: quae modo consulem osculata filium suum, nunc cruciatur: si hodie bella sint, quale Gallicum modo, L.— Presently, immediately, directly, in a moment: domum modo ibo, T.: modo prohiberi etiam se senatūs consulto diceret, L.—In correlation, with modo repeated, or with another adv.: modo... modo, now... now, at one moment... at another, sometimes... sometimes: modo ait, modo negat, at times he says yes, at times no, T.: Cotta meus modo hoc, modo illud: citus modo, modo tardus incessus, S.: nunc... modo, L.: modo... Nunc, O.: nobilitas perculsa modo per socios, interdum per equites, S.: saepe cum anellis, modo laevā inani, H.: modo... modo... saepe, S.—With tum or deinde, at first... then, at one time... at another: sol modo accedens, tum autem recedens: dicere modo unum, tum autem plurīs deos: ilex, paulum modo prona, deinde flexa, S.
    * * *
    I
    only, merely; just now/recently, lately; presently
    II
    but, if only; but only

    Latin-English dictionary > modo

  • 6 parātus

        parātus adj. with comp. and sup.    [P. of 1 paro], prepared, ready: loci multā commentatione: ad omne facinus paratissimus: omnia ad bellum, Cs.: id quod parati sunt facere: omnia perpeti, Cs.: in utrumque paratus, Sese versare, etc., V.: vel bello vel paci, L.: ferri acies parata neci, V.: veniae, O.: provincia peccantibus, Ta.— Well prepared, provided, furnished, fitted, equipped, skilled: itane huc paratus advenis? T.: ad quam (causarum operam): quo paratior ad usum forensem esse possim: ad omnem eventum: paratiores ad omnia pericula subeunda, Cs.: in novas res, Ta.: in iure paratissimus, learned: in rebus maritimis, versed: contra fortunam: paratus simulatione, a master in dissimulation, Ta.—As subst n.: parati nil est, nothing is ready, T.: Frui paratis, i. e. contentment, H.
    * * *
    parata -um, paratior -or -us, paratissimus -a -um ADJ
    prepared; ready; equipped, provided

    Latin-English dictionary > parātus

  • 7 praeditus

        praeditus adj.    [prae+datus], gifted, provided, possessed, furnished: parvis opibus: mundus animo: singulari inmanitate: simulacrum summā religione, i. e. held in high reverence.
    * * *
    praedita, praeditum ADJ
    gifted; provided with

    Latin-English dictionary > praeditus

  • 8 dum

    dum, conj. [for dium, acc. from dius; cf. diu, Corss. Ausspr. 2, 856], denotes the temporal relation of two actions to cach other,
    I.
    As contemporaneous, or,
    II.
    As in immediate succession, so that with the commencement of one action the other ceases.
    I.
    As contemporaneous.
    A.
    Without respect to the limits of the two actions, while, whilst, during the time in which.
    1.
    In gen., construed with the indicative, except in oratio obliqua, where the subjunctive was sometimes used. In Aug. poets and late prose the subjunctive often stands in oratio directa, v. the following).
    (α).
    Indic. praes.:

    dum cum hac usuraria Uxore mihi nunc morigero, haec curata sint Fac sis,

    Plaut. Am. 3, 3, 25; so id. Aul. 4, 2, 14; id. Bacch. 4, 7, 19; Ter. Heaut. 2, 2, 11; Cic. Clu. 32 fin.; Verg. E. 3, 75; Hor. Ep. 2, 1, 190 et saep.— In the praes. histor.:

    dum haec loquimur, interea loci ad macellum ubi advenimus, etc.,

    Ter. Eun. 2, 2, 24; id. Phorm. 5, 9, 18; Cic. de Or. 2, 4, 15; id. Div. in Caec. 17, 56:

    dum haec geruntur, Caesari nuntiatum est, etc.,

    Caes. B. G. 1, 46, 1; cf.

    these forms of transition,

    id. ib. 3, 17, 1; 4, 32, 1; 4, 34, 3; 5, 22, 1; 6, 7, 1; 7, 57, 1; id. B. C. 1, 56, 1; 2, 1, 1 et saep. dum ea conquiruntur et conferuntur, nocte intermissa circiter hominum milia VI ad Rhenum contenderunt, Caes. B. G. 1, 27, 4; cf. id. B. C. 1, 37, 1; id. ib. 1, 36, 1; Liv. 21, 7, 1; Verg. G. 4, 559.—In the imperf.:

    dum haec in Appulia gerebantur, Samnites... urbem non tenuerunt,

    Liv. 10, 36 fin.; 21, 53; 41, 14; Nep. Hann. 2, 4; Tac. Agr. 41; cf.:

    dum is in aliis rebus erat occupatus,

    Cic. Rosc. Am. 32, 91 —In the fut.; nunc animum advortite Dum argumentum hujus eloquar comoediae, Plaut. Am. prol. 96.—In the perf.:

    dum Cyri et Alexandri similis esse voluit, Crassorum inventus est dissimillimus,

    Cic. Brut. 81, 292; so id. Mur. 27, 55; id. Fin. 2, 13; id. Phil. 14, 12, 33; id. Att. 1, 16, 2; Nep. Reg. 2, 2 al.—In the pluperf.:

    dum in unam partem oculos animosque hostium certamen averterat, pluribus locis scalis capitur murus,

    Liv. 32, 24.—In the fut. perf.:

    bellum ingens geret Italia... Tertia dum Latio regnantem viderit aestas,

    Verg. A. 1, 265.—Prov.:

    dum loqueris,

    i. e. this instant, Petr. 99.—In the oratio obliqua: dic, hospes, Spartae, nos te hic vidisse jacentes, Dum sanctis patriae legibus obsequimur, Poëta ap. Cic. Tusc. 1, 42, 101; Liv. 2, 57; 26, 16; Tac. A. 15, 59; id. H. 1, 33; Ov. M. 4, 776 et saep.—
    (β).
    Subj. In oratio obliqua:

    dixisti, dum Planci in me meritum verbis extollerem, me arcem facere e cloaca,

    Cic. Planc. 40; so id. de Or. 1, 41 fin.; id. Mur. 24; id. Att. 5, 17, 3; Sall. C. 7, 6; Tac. H. 4, 17 fin. al.—In oratio recta:

    o quotiens ausae, caneret dum valle sub alta, Rumpere mugitu carmina docta boves,

    Tib. 2, 3, 19:

    dum intentus in eum se rex totus averteret, etc.,

    Liv. 1, 40, 7:

    dum ea in Samnio gererentur,

    id. 10, 18, 1; Ov. Pont. 3, 3, 2; Verg. G. 4, 457; Mart. 1, 22, 1; Hirt. B. Hisp. 23; Aur. Vict. Vir. Ill. 35; id. Caes. 39; Hyg. Fab. 12 al.—
    b.
    When the principal action is an immediate and sudden sequence of that described in [p. 618] the clause with dum, subito or repente is often used in the principal clause:

    dum tempus teritur, repente milites, etc.,

    Liv. 29, 9, 5: dum advenientes filia interrogat, repente in osculis, etc. Suet. Aug. 99:

    dum Appium orno, subito sum factus accusatoris ejus socer,

    Cic. Att. 6, 6, 1; Hirt. B. Afr. 61.—
    c.
    When the actions are simply presented as contemporaneous, interea, jam or interea jam is often used in the principal clause:

    dum haec mecum reputo, accersitur lavatum interea virgo,

    Ter. Eun. 3, 5, 44; Cic. Quint. 6, 28:

    dum ea Romani parant, jam Saguntum oppugnabatur,

    Liv. 21, 7, 1; cf.

    also: dum... interim,

    Plaut. Trin. 1, 1, 8; id. Men. 1, 3, 31; Liv. 21, 47, 7 al.—
    2.
    Esp., of duration in the present, now, yet.
    a.
    In combination with etiam primum, and esp. freq. with the negations non, nec, ne, haud, nihil, nullus, nemo, v. h vv.—
    b.
    Colloq., as an enclitic with imperatives and interjections (by some separately written ades dum, abi dum, etc, but v. Ritschl, Opusc Phil p. 567 sq.), orig, acc of time, a moment, a second, a little Sosia adesdum, paucis te volo, Ter. And 1, 1, 2 abidum, id. Heaut. 2, 3, 8 circumspicedum, Plaut Trin. 1, 2, 109:

    dicdum,

    Ter. Hec 5, 3, 5 facitodum, id. Heaut 3, 2, 39 iteradum, Poëta ap. Cic. Att. 14, 14 jubedum, Plaut. Rud. 3, 5, 7:

    manedum,

    id. Bacch. 4, 6, 24; Ter. Hec. 5, 4, 4:

    memoradum,

    Plaut. Poen. 5, 2, 103:

    tacedum,

    id. Men. 2, 2, 73:

    tangedum,

    id. Rud. 3, 5, 5 al.:

    agedum (most freq.),

    id. Am. 2, 2, 151; 5, 1, 29; id. As. 4, 1, 1; 5, 1, 1 et saep. (for which, agidum, id. Trin. 2, 2, 89 Ritschl ad loc.); Ter. Eun. 4, 4, 27; id. Heaut. 2, 3, 69; id. Hec. 3, 1, 35; id. Phorm. 5, 3, 1; Cic. Sull. 26; Liv. 7, 9; 9, 16 al.; Cat. 63, 78; Stat. Th. 7, 126 al.:

    agitedum,

    Liv. 3, 62 Drak.; 5, 52; 7, 34 fin.:

    cedodum,

    Ter. Phorm. 2, 2, 15:

    ehodum,

    id. And. 1, 2, 13; 2, 1, 24; 3, 5, 10; id. Eun. 2, 3, 68; also in Plaut. in enumerations: primumdum (= Gr. prôton men), Plaut. Mil. 2, 3, 26; id. Most. 2, 1, 53; id. Trin. 1, 2, 61 al.—
    B.
    With respect to the temporal limit of both actions, i. q. tamdiu quam or usque eo, as long as, while.
    1.
    Lit. (with indic. when the duration of the action in the principal clause is alone implied, except in the oratio obliqua).—In praes.: bene factum a vobis, dum vivitis, non abscedet, Cato ap. Gell. 16, 1 fin.; so Cic. Lael. 4, 14; id. de Sen. 23, 86; id. Fin. 3, 2, 9; Caes. B. G. 7, 50 fin. al.—In fut.: quid illos opinamini animi habuisse atque habituros, dum vivent? Cato ap. Gell. 10, 13, 17; Plaut. Ps. 1, 3, 103; Cic. Rosc. Am. 32 fin.; id. Leg. 1, 1, 2; Verg. A. 1, 607 sq. et saep.—
    (β).
    Subj., often, when the clause with dum expresses a desired end, or refers to an indefinite future:

    non tibi venit in mentem, Si, dum vivas, tibi bene facias, etc.,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 76:

    pars, dum vires suppeterent, eruptionem censebant,

    Caes. B. G. 7, 77, 2:

    ut sua sponte, dum sine periculo liceret, excederet Gadibus,

    id. B. C. 2, 20, 3:

    hoc unum esse tempus de pace agendi, dum sibi uterque confideret ut pares ambo viderentur,

    id. ib. 3, 10, 7:

    de quo (sc. animo) dum disputarem, tuam mihi dari vellem, Cotta, eloquentiam,

    Cic. N. D. 2, 59, 147 Bait. (v. Roby, Gram. 2, 284 sq.). —
    b.
    With tamdiu, tantum, tantummodo, tantisper, usque; or opp. postea, postquam, deinde, ubi, nunc, etc.—With tamdiu, Cic. Verr. 2, 4, 3; id. Cat. 3, 7; id. de Sen. 12, 41; id. Tusc. 5, 33 fin.; id. Att. 9, 6, 5 al.—With tantum, Liv. 27, 42.—With tantummodo, Sall. J. 53, 3.—With tantisper, Plaut. Truc. prol. 11; Ter. Ad. 1, 1, 44; id. Heaut. 1, 1, 54.—With usque, Cic. Verr. 2, 1, 5: dum... postea, id. Mur. 12, 26—dum... postea quam, Caes. B. G. 7, 82, 1; Cic. Rosc. Am. 43 fin. —dum... postquam, Sall. J. 53, 3; Liv. 21, 13; cf. Ter. And. 1, 1, 27—dum... deinde, Cic. Att. 9, 6, 5; Liv. 27, 42, 13—dum... sed ubi, Plaut. Capt. 2, 1, 37; Caes. B. C. 1, 51, 5—dum... nunc, Ter. And. 1, 2, 17; Cic. Ac. 1, 4, 11.—For tamdiu... dum, less freq. dum... dum, as long as... so long:

    sic virgo dum intacta manet, dum cara suis,

    Cat. 62, 45 and 56; cf. Quint. 9, 3, 16:

    dum habeat, dum amet,

    Plaut. Truc. 2, 1, 23 (al. tum).—
    c.
    In Plautus repeatedly with an emphatic quidem, Plaut. As. 2, 4, 57; 5, 2, 20; id. Bacch. 2, 2, 48; id. Merc. 2, 3, 53; id. Ps. 1, 5, 92.—
    2.
    Transf.
    a.
    In conditional relations as a restrictive particle, like quatenus and duntaxat, so long as, if so be that, provided that, if only (so regularly connected with the subjunctive;

    freq. in prose and poetry): dum pereas, nihil interduo aiant vivere,

    Plaut. Capt. 3, 5, 36: Ly. Concede, inspiciam quid sit scriptum. Cu. Maxime, Tuo arbitratu, dum auferam abs te id quod peto, id. Curc. 3, 58; cf.:

    dum res maneant, verba fingant arbitratu suo,

    Cic. Fin. 5, 29 fin.: oderint, dum metuant, Att. ap. Cic. Off. 1, 28, 97:

    licet lascivire, dum nihil metuas,

    Cic. Rep. 1, 40 et saep.; in the imperf.:

    qui sese in cruciatum dari cuperet, dum de patris morte quaereretur,

    id. Rosc. Am. 41, 119; Sall. C. 40, 4; id. J. 68, 3; Quint. 10, 1, 33: An. Non pudet vanitatis? Do. Minime, dum ob rem, Ter. Phorm. 3, 2, 41;

    so without a verb,

    Cic. Fam. 7, 9; id. Ac. 2, 32, 104; Quint. 4, 1, 70; 9, 4, 58; 10, 3, 5; cf.:

    dum eatenus,

    id. 1, 11, 1.—
    (β).
    With an emphatic modo, and often in one word, dummodo:

    aeque istuc facio dummodo Eam des, quae sit quaestuosa, etc.,

    Plaut. Mil. 3, 1, 189; id. Aul. 2, 2, 62; id. Mil. 2, 2, 98; Cic. Rep. 3, 3; id. Off. 3, 21; id. Cat. 1, 5; 9; Prop. 3, 17, 17 (4, 16, 17 M.); Ov. F. 5, 242 al.; cf.:

    sin autem jejunitatem... dummodo sit polita, dum urbana, dum elegans, in Attico genere ponit, etc.,

    Cic. Brut. 82, 285:

    dummodo sit dives, barbarus ille placet,

    Ov. A. A. 2, 276.—Separated by other words:

    mea nil refert, dum patiar modo,

    Ter. Eun. 2, 3, 28:

    certumst pati, dum illum modo habeam mecum,

    id. Heaut. 3, 1, 57; Val. Fl. 5, 265.—
    (γ).
    With tamen, and, in Plautus (cf. above, 1. c.), with quidem.—With tamen, Cic. de Or. 2, 77, 314; Cels. 3, 4; Quint. 1, 1, 11; 2, 12, 7; 8 prooem. § 32; Dig. 39, 22, 4.—With quidem, Plaut. Trin. 1, 2, 20; id. Aul. 2, 2, 34; cf. the foll. number.—
    (δ).
    In negative conditional clauses, with ne, so long as not, provided that not, if only not:

    VTEI. SENATVS. NOSTER. DECERNERET. DVM. NE. MINVS. SENATORIBVS. C. ADESENT., S. C. de Bac. (thrice): id faciat saepe, dum ne lassus fiat,

    Cato, R. R. 5, 4; Plaut. Trin. 4, 2, 137; cf. id. Bacch. 4, 8, 26; id. Curc. 1, 1, 36; Ter. Hec. 4, 4, 12; Cic. Att. 6, 1, 4; 8, 11, B fin.; Liv. 3, 21 Drak.; 28, 40; Ov. H. 3, 81.—So too, dummodo ne, Cic. de Or. 3, 48, 185; id. Fam. 10, 25, 2; id. Q. Fr. 1, 1, 7; id. Att. 12, 45 al.:

    dum quidem ne,

    Plaut. Merc. 2, 3, 89.—
    b.
    With a causal accessory notion, until, long enough for, etc (very rare, only with subjunctive) obsidio deinde per paucos dies magis quam oppugnatio fuit, dum vulnus ducis curaretur, Liv 21, 8; cf. id. 24, 40; Suet Aug. 78 fin. nam se quoque moveri finget, dum aditum sibi ad aures faciat, Quint. 4, 1, 46.
    II.
    In immediate suceession, until, until that (with the subjunctive or the indicative, as the idea of aim or simply of time predominates; cf.

    e.g.: quid dicam, quantus amor bestiarum sit in educandis custodiendisque iis, quae procreaverunt, usque ad eum finem, dum possint se ipsa defendere?

    Cic. N. D. 2, 51 fin.:

    ea mansit in condicione atque pacto usque ad eum finem, dum judices rejecti sunt,

    id. Verr. 1, 6, 16; cf. Ter. Heaut. 3, 2, 32; id. Eun. 1, 2, 126; Liv. 4, 21 fin.; 27, 42. Cicero generally, Caesar always employs the subjunctive).
    (α).
    Subj.:

    is dum veniat, sedens ibi opperibere,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 14; cf.:

    paulisper mane, dum edormiscat unum somnum,

    id. Am. 2, 2, 64; cf. also Cic. Att. 7, 1, 4;

    so with exspectare,

    id. Lael. 13; Caes. B. G. 1, 11 fin.; 4, 13, 2; Liv. 3, 11 fin.: Tac. Or. 19 fin.; Hor. Ep. 1, 2, 42; Luc. 5, 303 et saep.;

    with morari,

    Hirt. B. G. 8, 28; Liv. 4, 21 fin.; 22, 38 al.; cf. infra, b:

    sic deinceps omne opus contexitur, dum justa muri altitudo expleatur,

    Caes. B. G. 7, 23, 4; id. B. C. 1, 58, 4; cf.:

    multa quoque et bello passus, dum conderet urbem Inferretque deos Latio,

    Verg. A. 1, 5:

    ut spatium intercedere posset, dum milites convenirent, legatis respondit, etc.,

    Caes. B. G. 1, 7 fin.: Caesar ex eo tempore, dum ad flumen Varum veniatur, se frumentum daturum pollicetur, from that time until, etc., id. B. C. 1, 87, 1:

    differant in tempus aliud, dum defervescat ira,

    Cic. Tusc. 4, 36, 78 (cf. ib.:

    dum se ipsi colligant): quippe qui moram temporis quaererent, dum Hannibal in Africam traiceret,

    Liv. 30, 16 fin. et saep.—
    (β).
    Indic.:

    tu hic nos, dum eximus, interea opperibere,

    Ter. Heaut. 4, 7, 5;

    so with opperiri,

    Cic. Att. 10, 3;

    with manere aliquem,

    Ter. Phorm. 3, 2, 28;

    with exspectare,

    id. Eun. 1, 2, 126;

    with morari,

    Liv. 27, 42; cf.:

    causas innecte morandi, Dum pelago desaevit hiems,

    Verg. A. 4, 52:

    retine, dum ego huc servos evoco,

    Ter. Phorm. 5, 7, 89; cf.:

    Tityre, dum redeo, pasce capellas,

    Verg. E. 9, 23: struppis, quibus lectica deligata erat, usque adeo verberari jussit, dum animam efflavit, Gracch. ap. Gell. 10, 3, 5; cf. in the perf., Prop. 1, 3, 45; in the fut., id. 1, 14, 14. See Hand, Turs. II. pp. 303-330.

    Lewis & Short latin dictionary > dum

  • 9 instruo

    in-strŭo, xi ( perf. sync. instruxti, Plaut. Mil. 4, 1, 34), ctum, 3, v. a., to build in or into; to build,, erect, construct (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    contabulationem in parietes,

    Caes. B. C. 2, 9:

    tubulos in earum (cloacarum) parietibus,

    Vitr. 5, 9, 7:

    muros,

    Nep. Them. 6:

    aggerem,

    Tac. H. 2, 22.—
    B.
    In partic.
    1.
    To set in order, draw up in battle array:

    legiones,

    Plaut. Am. 1, 1, 66:

    aciem,

    Cic. Mur. 9, 22; id. Phil. 4, 5, 11:

    contra copias praesidia vestrosque exercitus,

    id. Cat. 2, 11 init.—Absol.:

    ad instruendum spatium,

    Liv. 9, 37, 3; 10, 19, 15; 24, 48, 11:

    insidias in loco aliquo,

    to lay an ambush, id. Clu. 66, 190; cf.:

    quem insidiis instruendis locum?

    Liv. 6, 23, 6:

    acies circa vallum,

    id. 3, 22, 5:

    ad hunc modum aciem,

    Caes. B. C. 3, 88:

    postremo in plures ordines,

    Liv. 8, 8, 4:

    naves,

    Just. 5, 4, 1.—
    2.
    To prepare, make ready, furnish, provide, to equip, fit out (with necessaries):

    domum,

    Cic. Verr. 2, 4, 5, § 9:

    instruere et parare convivium omnibus rebus,

    id. ib. 2, 4, 27, §

    62: mensas,

    Verg. A. 3, 231; Ov. M. 8, 571:

    agrum,

    to stock, furnish, Liv. 6, 5, 5:

    hortos,

    Col. 11, 2, 25; Plin. Ep. 8, 18, 11:

    frumento et stipendio victorem,

    Just. 6, 6:

    et dotare filiam,

    Suet. Vesp. 14:

    mulieri aurum atque ornamenta,

    Plaut. Mil. 4, 1, 35:

    instruit focum provincia,

    Juv. 5, 97:

    socios simul instruit armis,

    Verg. A. 8, 80:

    concubinas securibus peltisque,

    Suet. Ner. 44:

    Xerxes bellum per quinquennium instruxit,

    Just. 2, 10, 12; 8, 5, 2.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to procure, provide for, prepare for, furnish:

    accusationem,

    Cic. Clu. 6:

    causam,

    Plin. Ep. 10, 85:

    in instruendo (orationem) dissipatus,

    in arranging, Cic. Brut. 59, 216: se, to furnish, prepare one ' s self:

    ad judicium nondum se satis instruxerat,

    id. Verr. 2, 4, 19:

    neque spatium erat instruendi bellum,

    Just. 8, 5, 2. —
    B.
    In partic., to provide with information, to teach, instruct:

    (oratores) parum his artibus instructos vidimus,

    Cic. Brut. 59, 214:

    judicem notitiā rerum,

    Quint. 4, 2, 24:

    juvenes salubribus praeceptis,

    Petr. 140: aliquem scientiā alicujus rei, Quint. prooem. § 23; cf. id. 1, 10, 5; 2, 4, 20; 2, 5, 1 al.— Absol., Just. praef. 4 (but in Cic. Cael. 30, 72, the true reading is instituimur).—
    2.
    To plan, devise:

    magnas res hic agito in mentem instruere,

    Plaut. Rud. 4, 2, 31:

    instruendae fraudi intentior,

    Liv. 23, 35, 14: insidias [p. 971] mihi, Cat. 18 (21), 7.—Hence, instructus, a, um, P. a., ordered, drawn up; furnished, provided with any thing.
    A.
    Lit.:

    exercitus ita stetit instructus, ut, etc.,

    Liv. 4, 18:

    acies,

    Caes. B. G. 1, 48:

    domicilia rebus iis omnibus, quibus, etc.,

    Cic. N. D. 2, 37, 95:

    instructa et exornata domus,

    provided with necessaries, id. Verr. 2, 2, 34, § 84:

    instructae ornataeque naves,

    id. ib. 2, 5, 51, §

    133: instructae atque ornatae omnibus rebus copiae,

    id. de Imp. Pomp. 8:

    omnibus rebus instructum et paratum convivium,

    id. Verr. 2, 4, 27.—
    B.
    Trop.
    1.
    Arranged, prepared; instructed:

    jam instructa sunt mihi in corde consilia omnia,

    Ter. Phorm. 2, 2, 7:

    res satis scite instructae et compositae,

    Cic. Leg. 1, 13, 39:

    ad permovendos animos instructi et parati,

    id. Or. 5:

    ad mortem contemnendam,

    id. Fin. 2, 17:

    ad dicendum instructissimus,

    id. de Or. 3, 8.—
    2.
    Instructed, versed in:

    in jure civili,

    Cic. de Or. 1, 58, 249:

    omnibus ingenuis artibus,

    id. ib. 1, 16, 73:

    a jure civili, ab historia instructior (v. ab),

    id. Brut. 43.—

    In a bad sense: accusatores instructi et subornati,

    prepared, instructed, Cic. Vatin. 1, 3:

    vitiis instructior,

    Hor. Ep. 1, 18, 25.— Adv.: instructē, with great preparation; only comp.:

    ludos opulentius instructius facere,

    Liv. 1, 35, 7:

    instructius accusare,

    App. Mag. 34, p. 296.

    Lewis & Short latin dictionary > instruo

  • 10 orno

    orno, āvi, ātum, 1 (old form of the perf. ORNAVET, Column. Rostr.; v. infra), v. a. [perh. root var-, cover; Sanscr. varna-, color], to fit out, furnish, provide with necessaries; to equip, to get ready, prepare (class.; syn. exorno, concinno).
    I.
    In gen.:

    age nunc, orna te,

    Plaut. Ep. 2, 2, 10:

    prandium domi,

    id. Rud. 1, 2, 53: ornatur ferro Enn. ap. Gell. 16, 10 (Ann. v. 190 Vahl.):

    aliquem armis,

    Verg. A. 12, 344:

    decemviros apparitoribus, scribis, librariis, praeconibus, architectis, praeterea mulis, tabernaculis, centuriis, supellectili,

    Cic. Agr. 2, 13, 32:

    aliquem pecuniā,

    Plin. Ep. 3, 21, 3: CLASESQVE-NAVALES-PRIMOS-ORNAVET, fitted out, Column. Rostr.:

    maximas classes,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 9; cf. Liv. 9, 30:

    naves,

    id. 40, 26:

    convivium,

    Cic. Verr. 2, 4, 20, § 44:

    copias omnibus rebus,

    id. Imp. Pomp. 8, 20:

    provincias,

    to furnish money, arms, and attendants to governors setting out for their provinces, id. Att. 3, 24, 1; id. ib. 4, 18, 2; Liv. 40, 36, 5; so,

    consules,

    id. ib. —Hence, to trim, provide with oil:

    lampades,

    Vulg. Matt. 25, 7.—
    II.
    In partic., to ornament, adorn, embellish, deck, set off.
    A.
    Lit.:

    Italiam ornare quam domum suam, maluit: quamquam, Italiā ornatā, domus ipsa mihi videtur ornatior,

    Cic. Off. 2, 22, 76:

    scuta ad forum ornandum,

    Liv. 9, 40:

    cornua sertis,

    Verg. A. 7, 488:

    monilia collum,

    Ov. M. 5, 52.—Of dressing the hair, Ov. Am. 1, 14, 5:

    capillos,

    id. ib. 2, 7, 23; Prop. 1, 2, 1.—
    B.
    Trop., to adorn, decorate, set off; to commend, praise, extol; to honor, show honor to, distinguish:

    aliquid magnificentius augere atque ornare,

    Cic. de Or. 1, 21, 94:

    seditiones ipsas,

    id. ib. 2, 28, 124:

    aliquem suis sententiis,

    id. Fam. 15, 4, 11: dicere, laudandum adulescentem, ornandum, tollendum, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 20, 1:

    civitatem omnibus rebus,

    Caes. B. G. 7, 33:

    aliquem maximis beneficiis,

    Cic. Att. 6, 1, 5:

    aliquem laudibus,

    id. Phil. 2, 11, 25:

    egressum alicujus frequentiā suā,

    id. Pis. 13, 31:

    candidatum suffragio,

    Plin. Ep. 2, 1, 8: aliquem ornare, to bestow honor upon, advance to honor, Cic. Fam. 1, 1:

    hederā poëtam,

    Verg. E. 7, 25.—Ironically:

    ornatus esses,

    would have been rewarded, Ter. Ad. 2, 1, 22.—Hence, ornātus, a, um, P. a.
    A.
    Fitted out, furnished, provided with necessaries, equipped, accoutred, splendidly furnished (class.;

    syn.: instructus, praeditus): sapiens plurimis artibus instructus et ornatus,

    Cic. Fin. 2, 34, 112:

    scutis telisque parati ornatique,

    id. Caecin. 21, 60:

    equus ornatus,

    Liv. 27, 19:

    elephantus,

    Nep. Hann. 3, 4:

    naves paratissimae, atque omni genere armorum ornatissimae,

    Caes. B. G. 3, 14:

    fundus,

    Cic. Quint. 31, 98:

    Graecia copiis non instructa solum, sed etiam ornata,

    not provided merely, but also splendidly furnished, id. Phil. 10, 4, 9.— Transf.:

    ingenio bono,

    Plaut. Poen. 1, 2, 89.—
    B.
    In partic., ornamented, adorned, decked, decorated, embellished, handsome, ornate:

    sepulcrum floribus ornatum,

    Cic. Fl. 38, 95.— Comp.:

    nihil ornatius,

    Cic. Sen. 16, 57.—Esp., adorned with all good qualities, excellent, distinguished, eminent, illustrious:

    lectissimus atque ornatissimus adulescens,

    Cic. Div. in Caecil. 9, 29:

    in dicendo,

    id. de Or. 1, 10, 42; id. ib. 1, 11, 49:

    homo ornatissimus loco, ordine, nomine, virtute, ingenio, copiis,

    honored, respected, id. Verr. 2, 1, 48, § 127:

    ornati elaboratique versus,

    embellished, id. Or. 11, 36:

    oratio,

    id. de Or. 1, 12, 50:

    locus ad dicendum ornatissimus,

    admirably adapted, id. Imp. Pomp. 1, 1.—Hence, adv.: ornātē, with ornament, ornamentally, ornately, elegantly (class.):

    dicere,

    Cic. de Or. 3, 14, 53:

    apte, distincte, ornate dicere,

    id. Off. 1, 1, 2.— Comp.:

    causas agere ornatius,

    Cic. Fam. 9, 21, 1.— Sup.:

    causam ornatissime et copiosissime defendere,

    Cic. Brut. 5, 21.

    Lewis & Short latin dictionary > orno

  • 11 ab-solvō

        ab-solvō solvī, solūtus, ere.—Fig.,    to set free, release, discharge: a Fannio iudicio se absolvere, to avoid the suit of Fannius: donec se caede hostis absolvat, i. e. from disgrace, by killing, etc., Ta.— Esp., judicially, to acquit, declare innocent, absolve: causā cognitā possunt multi absolvi: pecuniam ob absolvendum accipere, for an acquittal: nemo absolvit, voted to acquit: honeste absolvi, to be acquitted without bribery: alqm comitiis: iudicio absolvi: alqm maiestatis, on a capital charge: te improbitatis: culpae, O.: ambitu: regni suspicione consulem, from suspicion of aspiring to the throne, L.: de praevaricatione absolutus: cedo invidiae, dummodo absolvar cinis, i. e. provided my integrity be recognized after death, Ph.: hominem Veneri absolvit, sibi condemnat, absolves him from obligation to Venus. — To pay off, satisfy, pay: hunc, T.—To complete, bring to an end: de Catilinae coniuratione paucis absolvam, S. — In gen., to complete, finish, bring to an end: tectum: opera, Cs.

    Latin-English dictionary > ab-solvō

  • 12 adfectus (aff-)

        adfectus (aff-) adj.    [P. of adficio], furnished, supplied, endowed, provided, gifted: audaciā, T.: virtutibus. — Praegn., affected, impaired, weakened, infirm: animi, discouraged, L.: gravi morbo: ita adfectus, ut si ad gravem valetudinem, etc. — Fig., disordered, embarrassed, impaired: opem rebus adfectis orare, L.: res familiaris, L. —In time, far advanced, near an end: bellum adfectum, et paene confectum.—Disposed, constituted, inclined, affected, minded: quonam modo te offendam adfectam, in what mood, T.: sic adfecti, ut, etc.: eodem modo erga amicos. — Fig., disposed, fit, adapted: ad suum munus fungendum.

    Latin-English dictionary > adfectus (aff-)

  • 13 alimentārius

        alimentārius adj.,    pertaining to nourishment lex, for distributing food among the poor, Cael. ap. C.
    * * *
    I
    person whose maintenance is provided by (public/private) charity/alms/by a will
    II
    alimentaria, alimentarium ADJ
    of maintenance by (public) charity, welfare; charity supported

    Latin-English dictionary > alimentārius

  • 14 armātus

        armātus adj. with sup.    [P. of armo], armed, equipped, in arms: consuli armatus obstitit: plebes, S.: classes, V.: cohors, Ta.: milia armata quinquagenta, soldiers, Cs.: quasi armatissimi fuerint: facibus, L.: ursi unguibus, O.—As subst m., armed men, soldiers: in eo loco conlocati: decem milia armatorum, N. — Fig., under arms: animum retinere, hostility. — Furnished, equipped, provided: parati, armati animis: spoliis Latreus, O.
    * * *
    I
    armata -um, armatior -or -us, armatissimus -a -um ADJ
    armed, equipped; defensively armed, armor clad; fortified; of the use of arms
    II
    armed man (usu. pl.), soldier
    III
    type of arms/equipment, armor

    Latin-English dictionary > armātus

  • 15 cōnōpēum

        cōnōpēum ēī (Iu.), or cōnōpium, ī (H., Pr.), n    a gauze net, mosquito-curtain, canopy: turpe, effeminate, H.—Hence, a bed, Iu., Pr.
    * * *
    canopy; mosquito-net, gauze net; bed provided with a mosquito-net

    Latin-English dictionary > cōnōpēum

  • 16 cōpiōsē

        cōpiōsē adv. with comp. and sup.    [copiosus], in great abundance, copiously, abundantly, plentifully: comparare pastum: profectus erat, richly provided: ornatus, by a large majority: Capitolium copiosius ornatum.—Of discourse, copiously, fully, at length: ab eo cultura laudatur: causas defendere: invectus est copiosius in istum: copiosissime dicere.
    * * *
    copiosius, copiosissime ADV
    eloquently/fully/at length; w/abundant provisions, sumptuously/copiously/richly

    Latin-English dictionary > cōpiōsē

  • 17 curūlis (curr-)

        curūlis (curr-) e, adj.    [currus], of a chariot: equi, the horses provided at the public cost for the games, L.: sella, the curule chair, official chair (of consuls, praetors, and curule aediles), C., L.: ebur, a throne of ivory, Ta. — As subst f., the curule chair, Ta.: summas donare curulīs (sc. sellas), magistracies, Iu.—Occupying the curule chair, of curule rank: aedilis, L.: aedilitas: ebur (i. e. sella), the consulship, H.

    Latin-English dictionary > curūlis (curr-)

  • 18 dīs

        dīs dītis, neut. dīte, adj. with comp. dītior and sup. dītissimus    [DIV-], rich, wealthy, opulent, provided, abounding: dis quidem esses, T.: Cratini huius ditis aedes, T.: domus, H.: patre diti, N.: Mycenae, H.: delubra donis, O.: stipendia, L.: res p. bonis exemplis ditior, L.: dum ne sit te ditior alter, H.: apud Helvetios ditissimus, Cs.: terra, V.: Bovianum armis, L.
    * * *
    I II III
    ditis (gen.), ditior -or -us, ditissimus -a -um ADJ
    rich/wealthy; richly adorned; fetile/productive (land); profitable; sumptuous

    Latin-English dictionary > dīs

  • 19 dōtātus

        dōtātus adj. with sup.    [P. of doto], well endowed, gifted, provided: Aquilia: coniunx, H.: Chione dotatissima formā, O.
    * * *
    dotata, dotatum ADJ

    Latin-English dictionary > dōtātus

  • 20 dum

        dum adv.    of time, the while, a while, now, yet.—Only as enclitic; see etiamdum, nondum, nihildum, etc.—With imper. (colloq.): Sosia Adesdum, paucis te volo, stop a moment, T.: abidum, T.: facitodum, T.: age dum, T.: agedum, conferte, etc., come now: agite dum, L.: cedodum, T.
    * * *
    while, as long as, until; provided that

    Latin-English dictionary > dum

См. также в других словарях:

  • provided — *if …   New Dictionary of Synonyms

  • Provided — Pro*vid ed, conj. On condition; by stipulation; with the understanding; if; usually followed by that; as, provided that nothing in this act shall prejudice the rights of any person whatever. [1913 Webster] Provided the deductions are logical,… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • provided — UK [prəˈvaɪdɪd] / US [prəˈvaɪdəd] or provided that UK / US conjunction *** only if a particular thing happens or is done You can go out to play provided that you finish your homework first. Provided you pay me back by Friday, I ll lend you the… …   English dictionary

  • provided — adverb assuming that, on condition that, provisionally, subject to, with the understanding, with the stipulation, with this proviso associated concepts: as provided by law Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • provided — ► CONJUNCTION ▪ on the condition or understanding that …   English terms dictionary

  • provided — [prə vīd′id, prōvīd′id] conj. on the condition or understanding; if; providing: often with that …   English World dictionary

  • provided — [[t]prəva͟ɪdɪd[/t]] CONJ SUBORD If you say that something will happen provided or provided that something else happens, you mean that the first thing will happen only if the second thing also happens. The other banks are going to be very eager to …   English dictionary

  • Provided — Provide Pro*vide , v. t. [imp. & p. p. {Provided}; p. pr. & vb. n. {Providing}.] [L. providere, provisum; pro before + videre to see. See {Vision}, and cf. {Prudent}, {Purvey}.] 1. To look out for in advance; to procure beforehand; to get,… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • provided — /preuh vuy did/, conj. on the condition or understanding (that); providing: I ll go provided that the others go, too. [1375 1425; late ME. See PROVIDE, ED2] Syn. in case, granted. See if. Ant. lest. Usage. The conjunctions PROVIDED and PROVIDING… …   Universalium

  • provided — Synonyms and related words: according as, accoutered, all ready, all set, armed, armed and ready, booted and spurred, briefed, catered, coached, cocked, endowed, equipped, familiarized, fitted, fitted out, furnished, good and ready, groomed,… …   Moby Thesaurus

  • provided — dis·provided; provided; un·provided; …   English syllables

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»